“Mama, mag het licht aanblijven?” Ik antwoord enigzins verbaasd: “euh, natuurlijk schat, alle lichten?” Mijn peuter knikt bevestigend. Ik gaf het niet meteen een naam, maar wel begon er een belletje te rinkelen. Zou het zo zijn dat mijn peuter bang in het donker is?
Wat lees je allemaal in dit artikel?
Echt niet naar bed willen gaan
Tijd rekken voor het slapen gaan, dat deden we al een tijdje. Ik dacht er niet heel veel van behalve dan dat ik het slim vond dat hij nu al zo uitgekiend vlak voor bedtijd ineens van alles wist te verzinnen om maar NIET te hoeven gaan slapen. Maar bij tijdrekken bleef het niet. Niet veel later mondde dit uit in écht niet naar bed willen gaan.
Zo ontdekte ik op een gegeven moment dat onze kleine man niet meer alleen als eerste naar boven wilde lopen. Ik moest altijd voorop en eerst het licht aan doen op de trap. Eenmaal boven inspecteerde onze koekepeer eerst uitgebreid en onderzoekend alle hoeken van zijn kamer. Ook wanneer hij in bed lag, keek hij met grote ogen enigszins angstig om zich heen. Schaduwen bleken ineens uitermate fascinerend. Bij elke schaduw moest ik uitleggen waar die van is en waarom die zo deed. Ik vroeg peuterlief of hij misschien ergens bang voor was… het donker misschien?
Een nieuwe fase, peuter bang in het donker
Dat het donker intrigerend bleek, stak onze kleine man niet onder stoelen en banken. “Het is daar donker, mama?” “Is het alweer licht, mama?” “Er komt geen onweer toch, mama?” ” Schijnt de maan, mama?” Het werd mij met elke nieuwe dag, of nacht, het is maar net hoe je het bekijkt, meer duidelijk dat het donker en mijn peuter niet direct vrienden waren. Er was klaarblijkelijk weer een nieuwe fase aangebroken in huize Roelina’s. Conclusie is dus dat onze peuter bang in het donker is. Maar hoe gaan we hier nu weer mee om..? Ik zocht het voor je uit.
Wat betekent bang in het donker zijn?
Allereerst is het goed om te achterhalen wat angst is en waar het vandaan komt. We zijn immers allemaal wel eens bang en angst is dan ook niet meer dan een normale ‘gezonde’ reactie. Angst is zelfs een afweermechanisme. Het waarschuwt ons primair voor dreiging of gevaar. Echter, bij een peuter kan angst veel meer impact hebben dan bij een volwassene. Een peuter kan namelijk nog niet goed de realiteit van fantasie onderscheiden. Bovendien kan een kind op peuterleeftijd nog niet goed relativeren wat hij voelt. Dat de angst die hij voelt niet berust op waarheid bijvoorbeeld. En daar gaan we dus nat. Want wat wij volwassenen ervaren als spanning, kan bij een peuter een veel intensere, meer angstige ervaring zijn.
Een spook, een monster, een enge tijger of leeuw in een boek of op TV zijn in het peuterbrein levensecht. Dat het monster in werkelijkheid niet bestaat, kan een kind op die leeftijd nog niet goed relativeren. Zijn angst om dat beest onder het bed of achter het gordijn is dus keiharde realiteit. Hoewel peuters nog lang niet alles goed begrijpen of voor zichzelf kunnen verklaren, er komt meer bij ze binnen dan we soms door hebben. Kleine, in onze ogen, onbenullige dingen kunnen al angst triggeren bij een peuter. Een donkere regenwolk uit een boek die met zijn bliksem een huis in brand zet. Een dinosaurus met grote scherpe klauwen, die andere dino’s achterna zit. Een hongerige vos die het schattige eendje uit het verhaal wil opeten.
Hoe herken je dat je peuter bang in het donker is?
- Het moment van slapen gaan wordt zo lang mogelijk uitgesteld. Lampjes moeten aanblijven, liefst zo veel mogelijk. Schaduwen worden nauwlettend in de gaten gehouden en hoeken worden gecheckt.
- Je peuter droomt (veel) of slaapt onrustig gedurende de nacht. Wanneer je peuter ’s nachts wakker wordt, weigert hij opnieuw te gaan slapen.
- Het gedrag van je peuter verandert rondom bedtijd. Je peuter wordt drukker of juist stiller, overdreven lollig, aanhankelijk, huilerig en soms zelfs woedend.
- Lichamelijk kan een peuter ook klachten krijgen. Het wil niet (meer) eten, klaagt over buikpijn of hoofdpijn.
Wat doe je als je peuter bang in het donker is?
Oke, lekker dan, onze peuter is bang in het donker. Maar wat kunnen we er dan aan doen? Nou eigenlijk, is mijn conclusie, niet zo heel erg veel. Zoals het is met elke fase gaat ook deze voorbij. Wat ik overal lees, is dat je maar het best gewoon een beetje in de fantasie van peuterlief mee kunt gaan. Je peuter serieus nemen in waar hij angst voor heeft en hem handvatten geven om die angst de baas te worden. Als het ware zijn droomwereld in stappen om samen het monster, het spook of die enge beer weg te jagen. Wanneer je meegaat in de fantasie van je kind voelt het zich gesterkt én gerustgesteld. Jij gelooft immers in hem. Het maakt hem zelfverzekerder.
- Luister naar je peuter en neem zijn angst serieus.
- Bevestig de angst en probeer samen naar een oplossing te zoeken. Verjaag het monster, check samen alle hoeken, maak een leger van knuffels om de ingang van de kamer te beschermen, doe een nachtlampje aan en vertel dat spoken niet van licht houden.
- Bekijk de ruimte waarin je kind slaapt kritisch. Zijn er schaduwen te zien, vreemde vormen of andere dingen die in het donker fantasie kunnen triggeren.
- Vermijd angstige situaties vlak voor het slapen gaan. Let op TV programma’s en voorleesboekjes. Probeer goed te begrijpen wat erin schuilt dat het voor een peuter eng kan maken. Als volwassenen zie je dat vaak niet eens zo goed.
- En als laatste: heb vooral geduld! Het is een fase en fases gaan voorbij.
(Bron: opvoedadvies.nl)
Wat doen wij eraan?
Dat laatste is dus met name waar ik me maar weer aan vast houdt. Alle bovenstaande stappen doorlopen wij namelijk braaf iedere avond. Het stoere boek over zijn dinosaurussen heb ik tijdelijk op de bovenste boekenplank gelegd en we lezen alleen nog maar ‘lieve’ verhaaltjes voor. Zijn tipitent heb ik opgeborgen, er zou immers maar een monster uitkomen. Ook hebben we extra lampjes op zijn kamer neergezet die zijn kamer ’s nachts zo verlichten als een vuurtoren. En we nemen ook maar op de koop toe dat peuterlief regelmatig onze kamer op strompelt om de nacht af te maken in ons bed. Het zij maar zo. Het zal het leed van opgroeiende kinderen wel zijn.
Lees ook: Mama dagboek #84: slaapproblemen en scheidingsangst, wat te doen?
Heb jij te maken gehad met een kind dat bang was voor het donker? Wat deed jij eraan?